A intelixencia artificial (IA) é considerada unha cadea de tecnoloxías que se utilizan co propósito de actuar como seres humanos, esto é, unha serie de sistemas artificiáis que permiten o desenvolvemento de labores ou actividades profesionáis mediante máquinas que “pensan” e funcionan como as persoas.
A evolución tecnolóxica propicióu a aparición de solucións basadas en IA en moitos ámbitos, tamén no laboral. Precisamente neste ámbtio, a aplicación de IA abre unha serie de interrogantes dende o punto de vista xurídico, no sentido de que deben valorarse os aspectos e peculiaridades destas ferramentas, os requisitos que deben de cumprir e os seus límites para evitar a colisión cos dereitos fundamentáis dos traballadores/as.
Xurdiron cantidade de ferramentas que axudan á xestión laboral, tales como, aplicacións que permiten analizar os nivéis de absentismo nunha empresa, a linguaxe non verbal en procesos de selección de persoal, medición do rendemento dos traballadores/as, organización do traballo e eficacia no mesmo, así como detección de incumprimentos por parte do persoal, entre outros.
A utilización destos sistemas debe cumprir coa normativa en materia de protección de datos de carácter persoal, concretamente co artigo 22 do Reglamento General de Protección de Datos 2016/679, en adiante RGPD, que renoñece o dereito de toda persoa a non ser obexeto dunha decisión únicamente basada no tratamento automatizado dos seus datos si elo produce efectos xurídicos na persoa ou lle afecta significativamente de modo similar. Elo implica que, en moitos casos, a utilización destas ferramentas poderá complementar a labor das persoas que integran os departamentos de recursos humanos ou laboráis, pero non a súa completa sustitución.
Para aquelas empresas que opten por algún destes sistemas, resulta obrigatorio que informen aos seus traballadores, consonte co artigo 13.2 f) do RGPD, sobre a adopción da decisión automatizada e sobre as consecuencias da mesma.
Neste mesmo senso, o Estatuto dos Traballadores/as recolle no seu artigo 64.4 d) que a representación legal dos traballadores/as terá dereito a ser informada sobre os parámetros, regras e instruccións dos algoritmos ou sistemas de intelixencia artificial que poidan incidir nas condicións do traballo, no acceso ao mesmo ou no mantemento do posto de traballo.
En definitiva, a utilización da IA no ámbito laboral supón todo un reto, posto que a priori pode entenderse como algo positivo, que aporta “riqueza” ás empresas, pero unha mala aplicación da mesma vulnera dereitos, polo que haberá que valorar a idoneidade da ferramenta utilizada e o fin que se persegue coa mesma, velando polo cumprimento da normativa en materia de protección de datos e en materia laboral, especialmente no tocante aos dereitos fundamentáis dos traballadores/as, garantindo o seu benestar individual e social, sen deixar de evolucionar laboralmente dende o punto de vista tecnolóxico.
